Yeni askerlik sistemi teklifi yasalaştı

Askerlik süresini 6 aya indiren, bedelli askerlik uygulamasını kalıcı hale getirerek askerlik sistemini yeniden düzenleyen kanun teklifi, TBMM Genel Kurulunda kabul edilerek yasalaştı.

AK Parti İstanbul Milletvekili Şirin Ünal ve arkadaşlarının imzasını taşıyan Askeralma Kanunu'na göre, askerlik hizmeti yedek subay, yedek astsubay, erbaş ve er olarak yerine getirilecek. 

Hizmet süresi, erbaş ve erler için 6 ay, yedek subay ve yedek astsubaylar için 12 ay olacak.

Kanun, yükümlülük esasına göre silah altına alınacakların yoklama, sınıflandırma, celp, sevk, erteleme, muafiyet, muvazzaflık, cezalı yükümlülere yapılacak işlemler, Türk Silahlı Kuvvetlerinden (TSK) çeşitli statülerde görev yaparken ayrılan personel dahil olmak üzere yedeklik dönemleriyle TSK'ye çeşitli statülerde katılan personelin askerlik yükümlülüğünü yerine getirmiş sayılması ve bunlardan askerlik hizmetini tamamlamamış bulunanların işlemlerine ilişkin esas ve usuller düzenleniyor.

Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı her erkek için askerlik çağı, nüfus kayıtlarına göre, 20 yaşına girilen yılın 1 Ocak'ından başlayıp, 41 yaşına girilen yılın 1 Ocak gününde sona erecek.

Yeni askerlik sisteminde "yedek astsubay" olacak. Yedek astsubay adaylarından öğreniminin ardından "astsubay astçavuş" nasbedilenler, yedek astsubay olarak görev yapacak.

Yedek astsubay aday adayları, 2 veya 3 yıl süreli yükseköğretim kurumlarından, dengi olduğu kabul edilen yurt dışı öğrenim kurumlarından, 4 yıl ve daha fazla süreli yükseköğretim kurumlarından ve dengi olduğu kabul edilen yurt dışı öğrenim kurumlarından mezun olmaları gerekecek.

Askerlik çağı ve hizmet süresi

Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan her erkek, askerlik hizmeti yapacak. Askerlik hizmeti; yedek subay, yedek astsubay, erbaş ve er olarak yerine getirilecek.

Savaş veya savaşı gerektirecek bir durumda, bu kanuna tabi yükümlülerin askerlik hizmetini yerine getirmek üzere silah altına alınmalarının esaslarını, Cumhurbaşkanı belirleyecek.

Hizmet süresi, erbaş ve erler için 6 ay, yedek subay ve yedek astsubaylar için 12 ay olacak.

Askerlik hizmet sürelerini, ihtiyaca göre bir katına kadar artırmaya veya yarısına kadar azaltmaya Cumhurbaşkanınca karar verilebilecek. Bu şekilde belirlenen hizmet süresi 6 aydan az olamayacak.

İsteyen erbaş ve erler, 6 ay daha devam edebilecek

İsteyen erbaş ve erler, sıralı disiplin amirlerinin olumlu değerlendirmesiyle terhise hak kazandığı tarihten itibaren Milli Savunma Bakanlığınca uygun görülecek sayıda ve 6 ay süreyle sınırlı olmak üzere askerlik hizmetine devam edecek, bu sürenin sonunda terhis edilecek.

Bu şekilde askerlik hizmetine devam edenlerin vazgeçme talepleri kabul edilmeyecek. Bu yükümlüler hakkında ilk 6 aylık hizmet süresi için ayrı, diğer 6 aylık hizmet süresi için ayrı terhis belgesi düzenlenecek.

Bu kapsamda askerlik hizmetine devam edenlerin sayı, istek, tercih durumları ve özlük hakları, ilgili kuvvet komutanlıklarınca yürütülecek.

Bu kapsamda askerlik hizmetine devam edenlere, görevlerinin devamı süresince, net asgari ücretten az olmamak üzere Er ve Erbaş Harçlıkları Kanunu hükümlerine göre harçlık ödenecek.

Milli Savunma Bakanlığı, yedek subay ve yedek astsubay yetiştirme sürelerini belirleyecek.

Askerlik çağı, Cumhurbaşkanınca 5 yıla kadar uzatılabilecek veya kısaltılabilecek.

Kanunda tespit edilen esaslar dışında muvazzaflık hizmetini yapmadıkça veya yapmış sayılmadıkça hiçbir yükümlü askerlik çağı dışına çıkarılamayacak.

Genelkurmay Başkanlığı, TSK'nin ihtiyaç miktarını ve tahsis oranını Milli Savunma Bakanlığına bildirecek. Bakanlıkça ihtiyaç miktarı ve oranlarına göre tahsis yapılacak.

Yedek subay seçimi 

4 yıl veya daha fazla süreli yükseköğretim kurumlarından mezun olanlar ile dengi kabul edilen yurt dışı öğrenim kurumu mezunu olanlardan, TSK'nin ihtiyaç miktarı yedek subay adayı olarak ayrılacak.

TSK'nin ihtiyaç duyduğu yedek subay miktarından fazla olan yükümlülerden, istekli olanlardan ihtiyaç miktarı kadarı askerlik hizmetini yedek astsubay, diğerleri erbaş ve er olarak yerine getirecek.

Yükümlülerin yedek subay adayı statüsüne ayrılmasında öncelikle TSK'nin ihtiyacı olmak üzere yükümlülerin istekleri de dikkate alınacak.

Yedek astsubay seçimi 

TSK'nin ihtiyacı kadar yedek astsubay adayları, 2 veya 3 yıl süreli yükseköğretim kurumlarından, dengi yurt dışı öğrenim kurumlarından, 4 yıl ve daha fazla süreli yükseköğretim kurumlarından ve yetkili makamlarca dengi yurt dışı öğrenim kurumu mezunlarından istekli olanlar arasından seçilecek.

TSK'nin ihtiyaç duyduğu yedek astsubay miktarından fazla olan yükümlüler askerlik hizmetini erbaş ve er olarak yerine getirecek.

Yükümlülerin yedek astsubay adayı statüsüne ayrılmasında öncelikle TSK'nin ihtiyacı olmak üzere yükümlülerin istekleri de dikkate alınacak.

Askeralma Kanunu'na göre, istekli olanlardan Türk Silahlı Kuvvetlerinin (TSK) ihtiyacı dikkate alınarak Milli Savunma Bakanlığınca belirlenecek sayıda yükümlü, 240 bin gösterge rakamının memur aylık katsayısıyla çarpımı sonucu bulunacak bedel miktarını peşin ödemeleri ve bir aylık temel askerlik eğitimini tamamlamaları halinde askerlik hizmetini yerine getirmiş olacak.

Bedel, silah altına alınmadan önce bakanlıkça belirlenecek sürede peşin ödenecek.

İsteklilerin, bedelli askerlikten yararlandırılacak sayıdan fazla olması halinde, bedel ödemeye istekli olanlar kurayla seçilecek. İsteklilerin az olması durumunda, kura çekimi yapılmadan tüm istekliler bedelli askerlik hizmeti için seçilecek. Yararlanma şartlarına haiz olanlar yasal erteleme hakları devam ettiği sürece seçime tabi tutulacak. Bedelli askerlikten yararlanma hakkı elde edip de vazgeçenlere yeni bir hak verilmeyecek.

Bu uygulama kapsamında tahsil edilen tutarlar, genel bütçeye gelir kaydedilmek üzere bakanlık merkez muhasebe birimi hesabına yatırılacak.

Bu kapsamda sevke tabi olanlardan katılmayarak bakaya kalanlar ile aynı celpte sevke tabi tutulan emsallerinin terhise hak kazanacağı tarihe kadar katılmayanlar, kapsam dışına çıkarılarak erbaş ve er statüsünde askerlik hizmetleri tamamlatılacak. Kapsam dışına çıkartılanlara talepleri halinde geri ödeme yapılacak. 

Fiili askerlik hizmetine başlayanlar, bakaya durumunda bulunanlar ve yoklamasının yapıldığı tarihte yoklama kaçağı veya saklı olanlar bedelli askerlikten yararlanamayacak. Seferberlik ve savaş halinde bu hükümler uygulanmayacak.

Öğretmen yükümlülere Milli Eğitim Bakanlığı ödeme yapacak

Milli Eğitim Bakanlığının ihtiyaç göstermesi ve Milli Savunma Bakanlığının uygun görmesi üzerine yedek subay aday adayı olarak silah altına alınacaklardan, Milli Eğitim Bakanlığınca öğretmenlik yapanlar arasından bildirilenler, temel askerlik eğitimini takiben Milli Eğitim Bakanlığı emrine verilecek.

Öğretmen olarak ayrılan ve göreve başlayan yükümlülere, Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu'nda asteğmenler için tespit edilen aylık, ödenek, yardım ve tazminatlar Milli Eğitim Bakanlığınca ödenecek. Bu yükümlüler, öğretmenlik görevleri sırasında resmi elbise giyemeyecek, emsali yedek subaylar kadar hizmet yapacak, hizmetleri askerlik şubelerinden sevk tarihinde başlayacak ve görev yerleri Milli Eğitim Bakanlığınca belirlenecek.

Bu kişiler hizmetleri sonunda asteğmen olarak terhis edilecek, bu görevleri sırasında usulüne göre öğretmenlik mesleğiyle ilişkileri kesilenler, kalan hizmetlerini er olarak tamamlamak üzere kıtalara sevk edilecek, ayrıca Milli Eğitim Bakanlığı ile de ilişikleri kesilecek.

Milli Eğitim Bakanlığı emrine verilenler hakkında firar, hava değişimi/izin tecavüzü, yoklama kaçağı, bakaya ve geç iltihak suretiyle bakaya kalmak suçlarına ilişkin kanun ile kısa süreli kaçma ve izin süresini geçirme disiplinsizliklerine ilişkin Türk Silahlı Kuvvetleri Disiplin Kanunu hükümleri uygulanacak. Seferberlik ve savaş halinde bu hükümler uygulanmayacak.

Maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Milli Savunma Bakanlığı ile Milli Eğitim Bakanlığınca belirlenecek.

Emniyet ve Jandarma için silah altına alma işlemleri

Emniyet Teşkilatı kadrolarında kadro veya rütbeleriyle ilişkisi devam eden Emniyet Hizmetleri Sınıfına mensup personel ile polis eğitim ve öğretim kurumlarında öğrenim görenler veya bu kurumların giriş sınavlarını kazananlardan askerlik hizmetini yapmamış olanların her türlü askerlik işlemleri ertelenecek. Emniyet Hizmetleri Sınıfında 10 yıllık hizmet süresini, kamu görevinden sayılmayacak haller hariç olmak üzere tamamlayanlar ise askerlik hizmetini yerine getirmiş sayılacak.

Geçici süreli görevlendirmeler, yurt dışı misyon koruma, yurt dışında eğitim ve diğer görevler sebebiyle geçirilen süreler de 10 yıllık hizmet süresinin hesabında dikkate alınacak.

10 yıllık süre, ilgili eğitim ve öğretim kurumlarından mezun olarak fiilen göreve başlanılan tarihte başlayacak. 10 yıllık süreyi tamamlamadan herhangi bir nedenle Emniyet Hizmetleri Sınıfından ayrılan, başka kuruma nakledilen veya bu süre içinde meslekten ilişiği kesilen personel, bu düzenleme hükümlerine göre askerlik hizmetini yerine getirecek.

Fiili askerlik hizmeti başladıktan sonra eğitim ve öğretim kurumlarında öğrenim hakkı elde edenlerin tabi oldukları askerlik hizmet süresini tamamlamaları gerekecek.

Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisinde veya Jandarma Genel Komutanlığı ile Sahil Güvenlik Komutanlığı adına üniversite, fakülte, yüksekokullar ve meslek yüksekokullarında öğrenim görenler, bu kurumların giriş sınavlarını kazananlardan askerlik hizmetini yapmayanların da askerlik işlemleri ertelenecek. 

Görevlerinden ayrılan veya ilişikleri kesilen uzman jandarmaların hizmette geçirdikleri sürelerin tamamı, askerlik hizmetinden sayılacak. Sayılan hizmet süresi, erbaş ve erlerin tabi olduğu hizmet süresini karşılayanlar askerlik hizmetini yerine getirmiş olacak. Hizmet süresini karşılamayanların eksik süreleri, erbaş ve erlerin tabi olduğu hizmet süresi esas alınarak bu düzenleme hükümlerine göre erbaş ve er olarak tamamlatılacak.

Tabip sayısı iki bakanlıkça müşterek belirlenecek

Milli Savunma Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığınca her celp veya atama döneminde müşterek belirlenen yer ve miktarda yedek subay aday adayı olarak silah altına alınacak tabipler, temel askerlik eğitimini takiben devlet hizmeti yükümlülüğünü yapmak üzere Sağlık Bakanlığı emrine verilecek ve bu yükümlülüğü yerine getirinceye kadar geçici terhis edilecek.

Bu kişilerin her türlü özlük işleri devlet hizmeti yükümlülüğünün devamı süresince Sağlık Bakanlığınca yürütülecek. Bunlardan usulüne uygun olarak devlet hizmeti yükümlülüğünü yerine getirdikleri Sağlık Bakanlığınca, Milli Savunma Bakanlığına bildirilenler askerlik hizmetini yerine getirmiş sayılacak ve asteğmen olarak terhis edilecek. Sağlık Bakanlığındaki bu görevleri sırasında usulüne göre tabiplik mesleği ile ilişkileri kesilenler kalan hizmetlerini er olarak tamamlamak üzere Sağlık Bakanlığı ile ilişikleri kesilerek Milli Savunma Bakanlığına bildirilecek.

Muayenelerden ücret veya katkı payı alınmayacak

Askerlik çağına gireceklerin kimlik bilgileri elektronik ortamda İçişleri Bakanlığından alınacak. Askerlik çağına girenlerle bunlarla işleme tabi daha yaşlı doğumluların yoklaması, her yıl 1 Ocak günü başlayacak ve o yılın 31 Aralık (dahil) gününe kadar devam edecek. Askerlik çağına girmeden önce yaşları değişenlerin yoklamaları değişen yaşlarına göre yapılacak. 

Askerlik çağına girdikten sonra yapılan yaş değişiklikleri, askerlik işlemlerinde dikkate alınmayacak. Ancak kendi isteği dışındaki mahkeme kararına istinaden resen yapılan yaş değişiklikleri kabul edilecek. 

Yükümlülerin sağlık muayeneleri öncelikle yükümlünün kayıtlı olduğu aile hekimi, yoksa müracaat ettiği askerlik şubesine en yakın resmi sağlık kuruluşunda yapılacak. Aile hekimlerince veya resmi sağlık kuruluşunca hakkında karar verilmeyenler, Sağlık Bakanlığınca belirlenen en yakın yetkili sağlık kurullarına sevk edilecek.

Yapılacak sağlık muayenelerinden ücret veya katkı payı alınmayacak. Yükümlüler hakkında verilecek ertesi yıla bırakma, sevk geciktirmesi veya "askerliğe elverişli değildir" kararlı sağlık raporlarını düzenlemeye yetkili makam, Sağlık Bakanlığınca belirlenen yetkili sağlık kuruluşunun sağlık kurulu olacak. "Askerliğe elverişli değildir" kararlı sağlık kurulu raporları, Milli Savunma Bakanlığının onayınının ardından kesinleşecek.

Yurt dışında yaşayan yükümlülerin sağlık muayeneleri de yönetmelikte belirtilen esaslara göre yapılacak. 

Askerlik şubelerince engel durumunu bildirir geçerli sağlık raporu olanların raporları, askerliğe elverişli olup olmadıklarının tespiti için Bakanlığa gönderilecek.

Yoklaması yapılanlar, askerliğe elverişli olanlar, geçici rahatsızlığı bulunanlar ve askerliğe elverişli olmayanlar olarak ayrılacak. Askerliğe elverişli olmayanlar silah altına alınmayacak. 

Haklarında verilen sağlık kararına itiraz edenler, yeniden muayeneye gönderilecek.

Muayeneleri sonucunda düzenlenen askerlik yükümlülüğü ile ilgili sağlık raporları hakkında şikayet veya ihbar edilen yükümlülerin sağlık durumları yurt içinde Sağlık Bakanlığı, yurt dışında Dışişleri Bakanlığınca araştırılacak. Raporun gerçeği yansıtmadığına kanaat getirilenler Sağlık Bakanlığınca belirlenen yetkili sağlık kurullarına sevk edilecek. Sağlık kurulları tarafından verilen raporlara göre kesin işlem yapılacak.

Muayeneleri sonucunda tanzim edilen raporlar hakkında idarece yeniden muayenesine lüzum görülenler, Sağlık Bakanlığınca belirlenen yetkili sağlık kurullarına sevk edilecek. Sağlık kurulları tarafından verilen raporlara göre kesin işlem yapılacak.

Yoklamaya tabi yükümlüler, Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası bulunan kimliği, öğrenim durumlarını, varsa meslek ve niteliklerini gösterir belgeler ile birlikte yurt içinde askerlik şubelerinde, yurt dışında elçilik veya konsolosluklarda bizzat hazır bulunmak veya e-Devlet üzerinden bu işlemleri tamamlamak zorunda olacak. 

Yoklamaya tabi yükümlülerden yoklamada bulunamayacak derecede hastalığı bulunanlarla tutuklu/hükümlü olanların, usulüne uygun rapor göndermeleri ve hükümlülük veya tutukluluklarını bildirmeleri gerekecek.

Sevke tabi tutulan yükümlüler bizzat askerlik şubesinden veya e-Devlet üzerinden sevk belgelerini alacak ve kendilerine tebliğ edilen tarihte birliklerine katılacak.

Askere sevki mümkün olmayanların işlemleri ertelenecek

Geçici rahatsızlıkları veya hapiste bulunmaları nedeniyle askere sevki mümkün olmayanların, iyileşinceye veya tahliye oluncaya kadar askerlik işlemleri ertelenecek. 

Askeralma Kanunu'na göre, yükümlülerin, lise veya dengi okullarda öğrenim görenler için 22 yaşını, fakülte, yüksekokullar, meslek yüksekokullarında öğrenim görenler için 28 yaşını tamamladıkları yılın sonunu geçmemek kaydıyla askerlikleri, mezun oluncaya veya ilişikleri kesilinceye kadar ertelenecek.

Bitirdiği okulun dengi veya daha alt seviyedeki bir öğretim kurumuna kayıt yaptıranların askerlikleri ertelenmeyecek.

Çift ana dal programına kayıtlı yükümlülerin bir programdan mezun olmaları halinde askerlik erteleme işlemleri, diğer ana dal programındaki öğrenciliğine göre yürütülecek. Yoklama kaçağı veya bakaya kaldıktan sonra ya da yoklama kaçağı olarak muayenesi yapılarak sınıflandırma kaynağına alınacaklardan sevke tabi tutulacağı celp tarihine kadar okula kayıt yaptıranların askerlikleri ertelenmeyecek. Yurt dışında yükseköğretim kurumlarında öğrenim görenlerin askerlikleri, öğrenciliklerinin yetkili Türk makamlarınca tanınmasının ardından ertelenecek. 

Öğrenim kurumlarından terk, ilişiği kesilen veya mezun olanlardan; lise veya dengi okuldan mezun olduğunu belgeleyenlerin askerlikleri, istekleri halinde mezuniyet tarihinden itibaren 3 yıl, mesleki ve teknik lise mezunları için ilave 3 yıl, fakülte veya yüksekokul ile meslek yüksekokulundan ilişikleri kesilenler ile yüksekokul ve meslek yüksekokulu mezunlarının askerlikleri ise mezuniyet ya da ilişik kesme tarihinden itibaren 2 yıl süreyle ertelenecek. Bu erteleme süreleri; lise veya dengi okul mezunları için 22, mesleki ve teknik lise mezunları için 25, fakülte veya yüksekokul ile meslek yüksekokulundan ilişikleri kesilenler ile yüksekokul ve meslek yüksekokulu mezunları için 28 yaşını tamamladıkları yılın sonunu geçemeyecek.

4 yıl ve daha uzun süreli yükseköğretim kurumlarından mezun olan yükümlülerin askerlikleri istekleri halinde 2 yıla, yüksek lisans eğitimini tamamlayanların ise 1 yıla kadar ertelenecek. Yurt dışındaki öğrenim kurumlarından mezun olanlara, talepleri halinde, denklik işlemlerini tamamlayabilmeleri için ayrıca bir yılı geçmemek üzere erteleme hakkı tanınabilecek. Bu şekilde yapılan erteleme süreleri 32 yaşını tamamladıkları yılın sonunu geçemeyecek. Erteleme süresi içerisinde yükseköğretim kurumuna kayıt yaptıranların askerlikleri öğrencilik nedeniyle ertelenecek.

Askerlik çağına girmeden önce lise veya dengi okullar, yüksekokullar veya meslek yüksekokullarından mezun olanlar, fakülte, yüksekokul, meslek yüksekokulundan ilişiği kesilenlerin ertelemeleri, askerlik çağına girdikleri yıldan itibaren başlayacak. 

4 yıl ve daha uzun süreli yükseköğretim kurumlarından mezun olanlardan kamu kurum ve kuruluşlarında görevli olup hizmetinin özelliği sebebiyle ertelenmesine ihtiyaç duyulan kamu personeli ile devlet veya kendi hesaplarına yurt içinde, yurt dışında staj, yüksek lisans yapanların, bağlı oldukları bakanlığın; Cumhurbaşkanlığı ile TBMM gibi herhangi bir bakanlığa bağlı veya ilgili bakanlığı bulunmayan kurum personeli, staj ve yüksek lisans yapanların ise ilgili kurum amirinin teklifi üzerine, 32 yaşını tamamladıkları yılın sonuna kadar askerlikleri ertelenebilecek. 

Öğrenimleri süresince, sanatta yeterlilik, doktora veya ihtisas yapanlar ile çalıştıkları bilim dallarında dünya ölçüsünde bir yenilik getiren orijinal çalışmalarda bulunanların, aktif spor hayatına devam edenlerin askerlikleri, 35 yaşını tamamladıkları yılın sonuna kadar ertelenebilecek.

Yoklama kaçağı, bakayalar, yoklama kaçağı olarak muayenesi yapılarak sınıflandırma kaynağına alınacakların askerlikleri, sevke tabi tutulacakları celp tarihine kadar geçen süre içinde ertelenmeyecek. Ertelemelerine neden olan görev, staj, yüksek lisans, ihtisas veya doktora öğrenimi başlangıç tarihleri, sporcuların erteleme kapsamındaki kulüpleriyle yaptıkları sözleşme başlangıç tarihleri, yoklama kaçağı veya bakaya kaldıkları tarihten önce olanların ertelemeleri yapılabilecek. 

Suç duyurusu

Erteleme şartlarını taşımadığı, bilgi, belgeleri gerçeği yansıtmadığı halde askerliği ertelendiği tespit edilenlerin askerlik işlemleri, erteleme işlemi yapılmadan önceki durumları, erteleme şartlarını kaybettiği tespit edilenlerin ise erteleme şartlarını kaybettikleri tarihteki durumları dikkate alınarak yürütülecek.

Askerlik işlemlerinin yürütülmesine ilişkin görevlerini veya sorumluluklarını zamanında yerine getirmediği tespit edilenler hakkında cumhuriyet savcılıklarına suç duyurusunda bulunulacak.

Savaş zamanı hariç olmak üzere, iki kardeşin aynı anda silah altına alınma sırası gelmesi halinde anne veya babanın talebine göre kardeşlerden birinin askere alınması ertelenebilecek. 20 yaşından küçük olanlar ile geçime yardım edemeyecek derecedeki maluller, hesaba katılmayacak.

Askerlikleri ertelenenler, seferberlik ve savaş halinde lüzum ve ihtiyaca göre askere sevk edilecek.

Yoklama kaçağı, saklı, bakaya ve geç iltihak bakayalar

Kanun, yoklama kaçağı, saklı, bakaya ve geç iltihak bakayası kalanların, belirtilen mazeretleri yoksa statülerine uygun olarak silah altına alınma tarihleriyle ilgili düzenlemeler de içeriyor.

Belirtilen yazılı mazereti bulunduğuna dair belge ibraz etmeyenlerden; tabi olduğu yoklama yılı içerisinde yoklamasını yaptırmayanlar yoklama kaçağı, 20 yaşına girdiği halde isimlerini nüfus kayıtlarına geçirmemiş bulunanlar saklı, tabi olduğu halde sevke katılmayanlar ile sevk edildiği birliğine katılmayanlar bakaya, sevkini yaptırdığı halde kendisine tanınan yol süresi dışında birliğine katılanlar ise geç iltihak bakayası olacak.

Yoklama kaçağı ve saklılardan erteleme hakkı bulunanların, talepleri halinde yoklamaları, yapılmadan ertelenecek, erteleme hakkı bulunmayanlardan muayeneleri neticesinde askerliğe elverişli olduğu anlaşılanlar, ilk sınıflandırma kaynağına alınacak.

Yoklama kaçağı ve saklılardan sınıflandırıldıktan sonra, belirtilen yazılı bir mazeret nedeniyle ertelemesi yapılanlar, ertelemelerinin bitiminin ardından ilk celp döneminde sevk edilecek.

Er statüsündeki bakayaların cezaevinden tahliye olanlar hariç ele geçirilmesine müteakip, yedek subay ve yedek astsubay adayı statüsündeki bakayaların ele geçirildikten sonra, düzenlemede belirtilen yazılı bir mazeret nedeniyle ertelemesi yapılanların da erteleme bitimini müteakip ilk celp döneminde sevk işlemleri yapılacak. 

Yoklamaları sonucunda askerliğe elverişli oldukları tespit edilenler, bakanlıkça belirlenecek esaslara göre askere sevk edilecek.

Barışta ve seferde silah altına alınanlara yol ve iaşe bedeli ödenecek.

Ölüm, doğum, hastalık, evlilikte cezai yaptırım olmayacak

Kanun, yükümlülerin ölüm, doğum, hastalık, evlilik, tutukluluk gibi hallerde bakaya durumuna düşerek, cezai yaptırıma maruz kalmadan sevklerinin geriye bırakılmasını sağlıyor.

Tutukluluğu veya hükümlülüğü, herhangi bir sağlık kurumu raporuyla belgelendirilmiş istirahat gerektiren hastalığı, eşi veya ikinci derece dahil kan veya kayın hısımlarından birinin sağlık kurumu heyet raporuyla belgelendirilmiş hayati tehlike içinde olduklarını gösteren hastalığı, sevkten önceki veya sonraki 15 gün içinde eşinin, ikinci derece dahil kan veya kayın hısımlarından birinin ölümü, sevkten önceki veya sonraki 15 gün içinde kendisi veya ikinci derece dahil kan veya kayın hısımlarından birinin evlenmesi, sevkten önceki veya sonraki 2 ay içinde çocuğunun doğması nedeniyle sevkini yaptırmayanlar, mazeretlerini kanıtlayan belgeleri askerlik şubesine teslim edecekler. Bu kişilere, idari para cezası uygulanmayacak.

Seferberlik ve savaş halinde bu hükümler uygulanmayacak.

Yoklama kaçağı, saklı ve bakayalara verilecek cezalar

Barışta kabul edilebilir bir özrü olmaksızın yoklama kaçakları ve saklılar için yoklama kaçağı kaldıkları tarihten, bakayalar için bakaya kaldıkları tarihten, geç iltihak bakayaları için kendilerine tanınan yol süresinin bitiminden, yedeklerden çağrılanlar için birlikte işleme tabi olanların en son gönderilme tarihinden itibaren kaçak kaldıkları gün süresi kadar idari para cezası uygulanacak. Bunlardan kendiliğinden gelenlere her gün karşılığı 5, yakalananlara ise her gün karşılığı 10 lira idari para cezası verilecek.

Yapılan muayenelerinde askerliğe elverişli olmadıkları anlaşılanlar, askerlikten muafiyet hakkı olanlar, düzenlemede belirtilen nedenlerle erteleme hakkı olduğu halde süresi içerisinde işlem yaptırmayanlara, idari para cezası uygulanmayacak. 

Askerlik şubesi başkanlıkları, idari para cezası vermeye yetkili olacak.

Terör örgütlerine veya MGK'ce devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyeti, iltisakı, bunlarla irtibatı olan ve askerliğe elverişli oldukları anlaşılan yükümlülerden, yoklama kaçağı ve bakayalar dahil bu kanunda yazılı geçerli mazereti olmayanlar, bakanlıkça belirlenecek celp ve sevk esaslarına göre silah altına alınacak.

Yoklama kaçakları ve bakayalar, askerlik ödevlerini yerine getirmek amacıyla yakalanmaları için Milli Savunma Bakanlığınca, İçişleri Bakanlığına bildirilecek. Yakalanarak muhafaza altına alınanlar, mesai saatleri içerisinde en yakın askerlik şubesine getirilecek, mesai saatleri dışında veya askerlik şubesinin bulunmadığı yerlerde ilgili kolluk kuvveti tarafından hazırlanan tutanağa istinaden derhal serbest bırakılacak.

Yoklama, celp ve sevk ile ilgili hususlar, Milli Savunma Bakanlığınca TRT ve diğer ulusal yayın yapan televizyon, radyo kanalları aracılığıyla zorunlu yayın kapsamında duyurulacak, bakanlığın internet sitesinde ve e-Devlet sisteminde ilan edilecek.

Üstün başarı gösterenlere 3 güne kadar ek izin

Askerliğin gerektirdiği görev ile yükümlülükleri yerine getirmede gayret ve çalışmaları sonucu üstün başarı gösteren erbaş ve erlerden muvazzaf askerlik hizmetleri boyunca herhangi bir ceza almayanlara, azami 3 güne kadar ek izin verilebilecek. 

Askeralma Kanunu'na göre, erbaş ve erlere muvazzaflık hizmetinin her ayı için bir gün izin verilecek.

Askerliğin gerektirdiği görev ile yükümlülükleri yerine getirmede gayret ve çalışmaları sonucu emsalleri arasında üstün başarı gösteren erbaş ve erlerden muvazzaf askerlik hizmetleri boyunca herhangi bir ceza almamış olanlara, azami 3 güne kadar ek izin verilebilecek. 

Radyoaktif ışınla çalışan erbaş ve erler, her ay için 2 gün ilave izin kullanabilecek. 

Muvazzaflık hizmeti sırasında eşi doğum yapan, eşi veya ikinci derece dahil kan veya kayın hısımlarından biri vefat eden erbaş ve erler, talepleri üzerine ek 10 gün izinli olacak. 

Askerlik hizmetini yedek subay ve yedek astsubay olarak yerine getirecek yükümlülerin izinleri, Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu'ndaki sürelere oranlanarak uygulanacak. İzinler askerlik hizmet süresinden sayılacak. Bu kapsamdaki yazılı izinlerin dışında afet ve acil durumlarda izin vermeye Cumhurbaşkanı yetkili olacak. 

Yedek subay adayları ya da yedek astsubay adaylarının kanuni mazeretlerine dayalı olarak sınıf okulundan ayrı geçirilen sürenin, sınıf okulu toplam süresinin üçte birinden fazla olanlar veya "sınıfı görevi yapamaz" raporu alanlar hakkında geçici terhis işlemi yapılacak. Bir sonraki dönemde hastalıklarının devam etmediği sağlık raporu ile saptananlar ve yeniden sınıflandırılanlar yeni dönemin tamamına katılacak.

Firar ve hava değişimi veya izin ihlali durumundaki yükümlüler hakkındaki suç dosyası, suçun oluşması için öngörülen sürelerin geçmesine müteakip, ilgililerce soruşturma izni verilmesi halinde yetkili Cumhuriyet savcılıklarına gönderilecek.

Haklarında yakalama kararı olan firar ve hava değişimi ya da izin ihlali durumundaki yükümlüler ele geçirilinceye kadar kolluk kuvvetlerince aranacak. Kolluk kuvvetlerince yakalananlar en yakın adli makama teslim edilecek ve adli makamın talimatı doğrultusunda haklarında işlem yapılacak. Bu durumda olan ancak haklarında adli makamlarca çıkarılmış yakalama kararı bulunmayan yükümlülerden, kendiliğinden gelen ya da kolluk kuvvetlerince askerlik şubelerine teslim edilenler, serbest olarak birlik ve kuramlarına sevk edilecek. 

Kısa süreli kaçma ve izin süresini geçirme disiplinsizliklerini işleyen yükümlülerden kendiliğinden askerlik şubelerine gelenler, serbest olarak birlik ve kurumlarına sevk edilecek.

Tanı ve tedavide geçen süreler askerlik hizmetinden sayılacak

Muvazzaflık hizmeti sırasında sağlık kuruluşlarında tanı ve tedavide geçen süreler, yargılama sonucu beraat edenlerin gözaltı ve tutukluluk süreleri askerlik hizmetinden sayılacak.

Terörle mücadele görevi sırasında veya bu görevinden dolayı alıkonulan ya da kaybolanların durumları, yeniden birliklerine dönmeleri halinde kuvvet komutanlıklarınca teşkil edilecek kurul tarafından incelecek. Kaçırılma veya kaybolma ile ilgili kusurlu görülenler hakkında soruşturma dosyası tanzim edilerek yetkili adli makamlara intikal ettirilecek. Kurul tarafından kusursuz görülenler ile haklarında kovuşturmaya yer olmadığı ya da beraat kararı verilenlerin birliklerinden ayrı geçirdiği süreler hizmetten sayılacak ve ödenmemiş özlük hakları ödenecek. 

Firar, izin ihlali suçları ile kısa süreli kaçma ve izin süresini geçirme disiplinsizliklerinde geçen süreler, mahkemelerin hükmettiği hapis cezalarının infazda geçen süreleri, Türk Silahlı Kuvvetleri Disiplin Kanunu'nda hizmetten sayılmayacağı belirtilmiş cezalar, kendilerini askerliğe elverişsiz hale getirmeye veya getirtmeye teşebbüs ettikleri mahkeme kararıyla sabit olanların yargılanmalarına esas eylemleri dolayısıyla ortaya çıkan rahatsızlıklar ile uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanması nedeniyle mahkeme tarafından haklarında tedaviye karar verilenlerin, bu karar nedeniyle yatarak gördüğü tedaviler ya da istirahatte veya hava değişiminde geçirdikleri süreler muvazzaflık ve yedeklik hizmeti sürelerinden sayılmayacak.

Yedek subay, yedek astsubay, yedek subay adayı, yedek astsubay adayı, yedek subay aday adayı veya yedek astsubay aday adayıyken; Askeri Ceza Kanunu ile Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu'nda belirtilen suçlardan mahkum olanlar, süresine bakılmaksızın kamu hizmetlerinden yasaklı olanlar ile idari karar sonucu kamu hizmetlerinden çıkarılanlar, yedek subay yahut yedek astsubaylardan askerlik hizmet süresini tamamlamadan çeşitli nedenlerle TSK ile ilişikleri kesilen veya mahkeme kararı ile ya da haklarında verilen mahkumiyet kararı sonucu TSK'den çıkarılanlar yedek subay veya yedek astsubay olamayacak.

Bunun yanı sıra yedek subay adayı veya yedek astsubay adaylarından bakanlıkça belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde, disiplinsizlik ve ahlaki durumları nedeniyle yedek subay ya da yedek astsubay olması uygun görülmeyenler, TSK'nin manevi şahsiyetine gölge düşüren veya askerliğin şeref ve haysiyetiyle bağdaşmayacak eylemlerde bulunanlar ile tutum ve davranışlarıyla yasa dışı siyasi, yıkıcı, bölücü ideolojik görüşü benimsemiş olduğu anlaşılanlar, yedek subay veya yedek astsubay eğitim ve öğretiminde başarı gösteremeyenler yedek subay veya yedek astsubaylık yapamayacak. 

Er statüsünde tamamlayacak

Subay, astsubay, uzman erbaş, sözleşmeli erbaş veya er olarak görev yaparken askerlik süresini tamamlamadan disiplinsizlik ya da ahlaki nedenlerle TSK ile ilişikleri kesilen veya mahkeme kararıyla ya da haklarında verilen mahkumiyet kararının sonucu olarak TSK'den çıkanlanlar, askerlik hizmetini er statüsünde tamamlayacak. Bunların askerlik hizmeti erbaş ve erlerin hizmet süresi kadar olacak.

Sevk edilen yükümlülerin katılışları, birlik veya kurumlarınca bakanlığa bildirilecek. Terhis edilen yükümlüler için birlik komutanlığı ya da kurum amirliğince terhis belgesi tanzim edilerek yükümlüye verilecek ve kıta şahsi dosyası ile birlikte kayıtlı olduğu askerlik şubesine gönderilecek.

Askerlik hizmetini yapmaktayken yedek subay veya yedek astsubay olma hakkını veren öğrenim kurumlarından mezun olanların, yedek subay ya da yedek astsubay olarak statü değişikliği talepleri dikkate alınmayacak.

Noksan hizmetli yükümlülere öncelikle askerlik hizmet süresinin tamamlatılması amacıyla tebligat yapılacak. Tebligat tarihinden itibaren noksan hizmetini tamamlamak üzere 2 aylık süre içerisinde askerlik şubesine müracaat etmeyenler hakkında bakayalara ilişkin hükümler uygulanacak. 2 aylık sürede askerlik şubesine başvurmayanlar, yakalanmaları için bakanlıkça İçişleri Bakanlığına bildirilecek. Yakalananlar mesai saatleri içerisinde en yakın askerlik şubesine getirilecek. Mesai saatleri dışında veya askerlik şubesinin bulunmadığı yerlerde yakalananlar ilgili kolluk kuvveti tarafından hazırlanan tutanağa istinaden derhal serbest bırakılacak.

Bir yıl ve daha az süreli hapis cezaları 

Askerlik hizmetine başlamadan önce veya askerlikleri sırasında işledikleri suçlardan dolayı 1 yıl ve daha az süreli hapis cezasına hükmedilenler ile Türk Ceza Kanunu uyarınca yazılı tedbirler ya da adli para cezasına mahkum edilen yükümlüler hakkında verilen ceza ile tedbirlerin yerine getirilmesi askerlik hizmetlerinin sonuna bırakılacak. Bu durumdakiler terhis edildikleri zaman serbest bırakılmayıp cezalarının çektirilmesi için kıta ve kurumlarınca bulundukları yer cumhuriyet savcılıklarına teslim edilecek. 

Bir yıldan fazla hürriyeti bağlayıcı cezaya hükmedilenler ise bulundukları yer cumhuriyet savcılıklarına teslim edilecek. Bunlardan askerlikle ilişiği olanlara tahliyelerinde cezaevi idarelerince 15 gün içerisinde askerlik şubesine müracaat edecekleri tebliğ edilecek ve buna ilişkin belge askerlik şubesine gönderilecek. Askerlik şubelerine kendilerine tanınan süre içerisinde gelmeyenler hakkında bakaya hükümleri uygulanacak. İnfazları geri bırakılan mahkumiyetler için zaman aşımı işlemeyecek. 

Yasalara uygun diploma, sertifika veya ehliyet gibi belgelere sahip olan erbaş ile erler, özel kanunlarda belirtilen koşullara uyulması şartıyla, yetkili komutanlık ya da amirliklerin onayı ile bu belgelerin kendilerine verdiği yetki kapsamındaki görevlerde çalıştırılabilecek, mesleki hizmetlerin yürütülmesinde görevlendirilebilecek.

Yurt dışında en az 3 yıl çalışanlar dövizle askerlikten yararlanacak

Yurt dışında en az 3 yıl süre ile fiilen çalışanlar, Milli Savunma Bakanlığınca verilecek uzaktan eğitimi alanlar, durumlarını ispata yarayan belgelerle birlikte bağlı bulundukları Türk konsoloslukları aracılığıyla askerlik şubelerine başvuranlar dövizle askerlik hizmetinden yararlanacak. 

Askeralma Kanununa göre, yabancı ülkelerde çalışma iznini de ihtiva eden oturma izni veya doğrudan çalışma iznine sahip olarak işçi, işveren veya bir meslek ya da sanat mensubu sıfatı ile bulunanların, yabancı bandıralı gemilerde gemi adamı statüsünde bulunanların, çok vatandaşlık hakkına sahip olanların her türlü askerlik işlemleri, durumlarını ispata yarayan belgeler ile bağlı bulundukları Türk konsolosluklarına başvurmaları halinde 35 yaşını tamamladıkları yılın sonuna kadar ertelenebilecek.

Erteleme şartlarını haiz olmadıkları anlaşılanlar, erteleme süresi içinde herhangi bir takvim yılının yarısından fazlasını yurt içinde geçirenler, erteleme nedeni ortadan kalkanlar ile kendi istekleriyle erteleme hakkından vazgeçenlerin ertelemeleri iptal edilecek.

Dövizle askerlik 

Türkiye Cumhuriyeti tarafından tanınmış yabancı ülkelerde iltica başvurusu dışında elde ettikleri çalışma iznini de ihtiva eden oturma izni veya doğrudan çalışma iznine sahip olarak işçi, işveren veya bir meslek ya da sanat mensubu sıfatını haiz olanlar ile bir iş sözleşmesine bağlı olarak, yabancı bandıralı gemilerde gemi adamı sertifikasında yazılı mesleğini icra edenlerden yurt içinde geçirilen süreler hariç olmak üzere, en az 3 yıl süre ile fiilen çalışanlar, Milli Savunma Bakanlığınca verilecek uzaktan eğitimi alanlar, durumlarını ispata yarayan belgelerle birlikte bağlı bulundukları Türk konsoloslukları aracılığıyla askerlik şubelerine başvuracak. 

Başvurucular, belirlenen gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarın, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasınca her yılın ilk mesai günü tespit edilen döviz alış kuruna göre avro veya karşılığı kadar konvertibl yabancı ülke parasını başvuru tarihinde peşin ödemeleri halinde, askerlik hizmetini yerine getirmiş sayılacak.

Uzaktan eğitime ilişkin usul ve esaslar Milli Eğitim Bakanlığı tarafından belirlenecek.

Yurt dışında ikamet eden ve çok vatandaşlık hakkına sahip olanlar, en az 3 yıl süre ile fiilen yabancı ülkelerde bulunmaları halinde, çalışma şartı aranmadan bu madde hükümlerinden yararlandırılacak. 

Dövizle askerlik hizmetinden yararlanmak üzere yaptıkları başvuruları kabul edilenlerden, ödemeleri gereken yabancı ülke parasını ödemeyenler, ücret veya maaşları yurt içinden transfer edilenler, bedelli askerlik hizmetinden faydalanamayacak. Ayrıca yabancı ülkelerde resmi görevle bulunanlar, dövizle askerlik hizmeti dışında diğer statülerde fiili askerlik hizmetine başlayanlar, oturma veya çalışma iznini iltica nedeniyle aldığı anlaşılanlar, müracaatına ait belgelerde sahtecilik veya resmi belgenin düzenlenmesinde yalan beyanda bulunarak idareyi yanıltanlar, yararlanma şartlarından herhangi birini taşımadıkları sonradan tespit edilenler, dövizle askerlik hizmetinden faydalanamayacaklar.

Bu durumda bulunan yükümlülerin müracaatları Milli Savunma Bakanlığınca iptal edilecek.

Başvuruları iptal edilenlerin, ödemede bulunmalarına rağmen başvuru işlemleri tamamlanmayanların, fazla ödemede bulunduğu anlaşılanların ödediği tutarlar, talepleri halinde kendilerine, vekillerine veya mirasçılarına iade tarihindeki kura göre Türk lirası olarak yurt içinde gösterecekleri banka hesabına iade edilecek.

Ödeme ve başvuru işlemlerini tamamladıktan sonra dövizle askerlik hizmeti kapsamından çıkartılmalarını talep edenlere, askerliğe elverişsiz hale gelenlere, vefat edenlere, Türk vatandaşlığından çıkmalarına izin verilenler ile Türk vatandaşlığını kaybedenlere geri ödeme yapılmayacak.

Ödeme ve başvuru işlemlerini tamamladıktan sonra dövizle askerlik hizmeti kapsamından çıkartılmalarını talep edenlerin istekleri de kabul edilmeyecek.

Belgelerinde sahtecilik yapanlardan başvuruları bakanlık tarafından iptal edilenler, yeniden dövizle askerlik hizmetinden faydalanma şartlarını taşısalar dahi bu madde kapsamından faydalanamayacaklar.

Yürürlükten kaldırılacak olan Askerlik Kanunu'nun uygulamaları gereğince, dövizle askerlik kapsamından çıkarılanlar, yeniden dövizle askerlik hizmetinden yararlanamayacaklar.

Dövizle askerlik hizmetinden faydalanmak isteyenlerin işlemlerinin yapılmasında yetki ve sorumluluk, Dışişleri Bakanlığında olacak. Seferberlik ve savaş halinde bu hükümler uygulanmayacak.

Sağlanan Haklar ve Yaptırımlar

"Sağlanan Haklar ve Yaptırımlar" başlığı altında, muvazzaflık hizmetini, bedelli asker olarak yerine getirenler hariç, erbaş ve er olarak yapanlara sağlanan haklar düzenleniyor. 

Buna göre, muhtaç asker ailelerine yapılan yardım miktarı Cumhurbaşkanınca belirlenecek.

Hizmetini tamamlayanlara; askeri öğrenci, dış kaynaktan muvazzaf subay/astsubay, sözleşmeli subay/astsubay, uzman erbaş ve sözleşmeli erbaş/er temininde, ilk 6 aylık askerlik hizmetini tamamlayarak terhis olanlara sınav tam notunun yüzde 5'ine kadar, askerlik hizmetine devam edip bu sürenin sonunda terhis olanlara ise yüzde 15'ine kadar ilave puan verilebilecek.

Bunlardan meslek yüksekokulu veya mesleki ve teknik lisesi mezunlarından ilk 6 aylık askerlik hizmetini tamamlayarak terhis olanlara sınav tam notunun yüzde 10'una kadar, askerlik hizmetine devam edip bu sürenin sonunda terhis olanlara ise yüzde 20'sine kadar ilave puan verilebilecek. 

TOKİ'de öncelik

Toplu Konut İdaresinin (TOKİ) yaptığı konutların tahsisinde, kendi üzerine kayıtlı konutu olmayan erbaş ve erler öncelikli istifade ettirilebilecek. Hizmette geçen süre içinde kamunun ve belediyelerin işlettiği deniz ve şehir içi toplu taşıma hizmetlerinden, müze ve ören yeri gibi yerlerden ücretsiz yararlanacak.

Erbaş ve erlerden, ilave 6 ay süreyle hizmete devam etmek isteyenler arasındaki muhtaç askerlerin ailelerine yardım yapılmayacak. 

İlave 6 ay süreyle hizmete devam edip bu sürenin sonunda terhis olanlardan hizmet borçlanması talebinde bulunanların, ilave 6 ayda geçen süreye ilişkin, prime esas günlük kazanç alt sınırının yüzde 32'si ile çarpımı neticesinde hesaplanacak kısmı, borcun Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığınca, bakanlığa tebliğ edildiği tarihi takip eden üç ay içinde ilgili bakanlıkça ödenecek.

Teknik bilimler meslek yüksekokulundan veya meslek yüksekokullarının teknik bölümlerinden mezun olanlar, mesleki ve teknik lise mezunları ile tarım, turizm ve mevsimlere bağlı sektörlerde faaliyet gösteren yükümlülerin askere sevki, Türk Silahlı Kuvvetlerinin ihtiyaç ve önceliklerine göre mesleklerine uygun sınıflandırma ve istedikleri celp döneminde silah altına alınma taleplerine ilişkin usul ve esaslar bakanlıkça belirlenecek.

Bu kanun kapsamında kendilerine tanınan erteleme süreleri dikkate alınmak şartıyla askerlik yükümlülüğünü yerine getirmeyen öğrencilerin kayıtları, askerlik hizmetini yerine getirene kadar bakanlığın talebi üzerine ilgili orta ve yükseköğretim kurumlarınca geçici olarak dondurulacak. Bu şekilde kayıtları dondurulanlardan herhangi bir harç veya öğrenim katkı payı alınmayacak.

Yoklama kaçakları ve bakayalar ile barışta tatbikat ve ferdi seferberlik eğitimi bakayaları, kamu veya özel hizmete alınamayacak. Bunları kamu veya özel hizmete alanlar hakkında askerlik şubelerince cumhuriyet başsavcılığına suç duyurusunda bulunulacak.

Terörle Mücadele Kanunu kapsamında hayatını kaybedenlerden; askerlik hizmetini yerine getiren yükümlüler ile terör eyleminin ortaya çıkarılması, etkilerinin azaltılması veya bertaraf edilmesinin sağlanmasında yardımcı ve faydalı olanlardan bu faaliyetlerinden dolayı hayatını kaybedenlerin kendilerinden olma çocukları ile aynı anne ve babadan olma kardeşlerinin tamamı, 15 Temmuz 2016 tarihinde gerçekleştirilen darbe teşebbüsü ve terör eylemi ile bu eylemin devamı niteliğindeki eylemlere, görevi olmadığı halde mukavemet ederken şehit olanların kendinden olma erkek çocukları ile aynı anne ve babadan kardeşlerinin tamamı, güvenlik korucuları dahil kamu görevlilerinin kendilerinden olma çocuklarının tamamı ile aynı anne ve babadan olma kardeşlerinden biri istekli olmadıkça silah altına alınmayacak ve silah altındakiler istekleri halinde terhis edilecek.

Kardeşlerden muafiyet kapsamına girmeyenler ile muafiyet kapsamına girmekle birlikte bu muafiyetten yararlanmak istemeyenlerin askerlik hizmetini yerine getireceği yerler bakanlıkça belirlenecek. Bu madde hükümleri, seferberlik ve savaş halinde uygulanmayacak.

Vatandaşlığa sonradan alınanlara uygulanacak erteleme ve muafiyet

Türk vatandaşlığını sonradan kazananlar askerliklerini, vatandaşlığı kazandığı tarihteki yaş ve öğrenim durumlarına göre o yıl askerlik çağına giren yükümlüler gibi yapacak. 

Bunlardan Türk vatandaşlığına alınmadan önce gelmiş oldukları ülkelerde askerlik yaptıklarını veya askerlik hizmetini yerine getirdiklerini belgeleyenler ile vatandaşlığa alındıkları yıl 22 ve daha büyük yaşta olanlar askerlik yapmış sayılacak. Bunların askerlikleri, istekleri halinde vatandaşlığa alındıkları tarihten itibaren iki yıl süreyle ertelenecek, ertelemelerinin sona ereceği yıl yoklamaları yapılarak o yıl askerlik çağına giren doğumlularla işlem görecekler. Bunlar, seferberlik halinde ihtiyaca göre askere sevk edilebilecekler.

Çeşitli nedenlerle Türk vatandaşlığını kaybettikten sonra yeniden Türk vatandaşlığını kazananların askerlik işlemleri, önceki askerlik safahatları dikkate alınarak bu Kanunun durumlarına uyan hükümlerine göre yürütülecek. Bu madde hükümlerinden soybağına bağlı olarak Türk vatandaşlığına sonradan alınanlar yararlanamayacak. 

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti kanunlarına göre zorunlu askerlik hizmetini yerine getirdiklerini belgelendiren Türk vatandaşları, askerlik yapmış sayılacak.

Barışta, olağanüstü hal veya seferberlik hallerinde veya savaşta, askerliğini henüz yapmadan, Milli Güvenlik Kurulunca gerekli görülen sahalarda, bakanlığın teklifi üzerine, Cumhurbaşkanınca özel olarak görevlendirilen gönüllüler, Cumhurbaşkanınca belirlenen şartlara uydukları takdirde askerlik hizmetinden muaf tutulacak.

Askeri okullardan ayrılanlar 

Askeri öğrenci olarak okudukları Milli Savunma Üniversitesi ve diğer üniversite, fakülte veya yüksekokullar ile meslek yüksekokullarından ilişiği kesilenlerin, bu okullarda ay olarak okudukları sürenin üçte biri muvazzaflık hizmetinden sayılacak. Askerlik hizmetinden sayılan sürenin erbaş ve erlerin tabi olduğu hizmet süresini karşılaması halinde bunlar askerlik hizmetini yerine getirmiş sayılacak.

Yedek subay adayı veya yedek astsubay adayı olma hakkı bulunanlar, istekli olmaları ve aday seçilmeleri halinde daha önceki hizmet süreleri dikkate alınmaksızın yedek subay veya yedek astsubayların hizmet süresine tabi tutulacak.

TSK'dan ayrılan personelin işlemleri

Sözleşmesi feshedilen uzman erbaşlar ile sözleşmeli erbaş ve erlerin varsa kalan askerlik hizmeti, ilgilinin ilişiği kesilmeden Milli Savunma Bakanlığı tarafından belirlenecek birliklerde erbaş ve er olarak tamamlattırılacak.

Askeralma Kanunu'nda, Türk Silahlı Kuvvetlerinden (TSK) ayrılan çeşitli statüdeki personelin işlemleri de düzenleniyor. 

Kanunla, muvazzaf ve sözleşmeli subay veya astsubaylar ile uzman erbaş ve sözleşmeli erbaş ve er olup da TSK'den ayrılan veya ilişiği kesilenlerin hizmette geçen sürelerinin askerlik hizmetinden sayılmasına ilişkin esaslar da belirleniyor. 

Buna göre, TSK adına okudukları Milli Savunma Üniversitesi ve diğer üniversite, fakülte veya yüksekokullar ile meslek yüksekokullardan mezun olmayı müteakip muvazzaf subay ve astsubay nasbedilenlerin, bu okullarda ay olarak geçen sürelerinin üçte biri ile muvazzaf subay ve astsubaylıkta geçen sürelerinin tamamı askerlik hizmetinden sayılacak. 

Dış kaynaktan temin edilen muvazzaf subay ve astsubaylar ile bunların adaylarından deneme süresinin bitimine kadar ayrılanların temel eğitimde ve muvazzaf subay ve astsubaylıkta ay olarak hizmette geçen sürelerinin üçte biri, deneme süresi sonrasında geçen sürelerinin tamamı askerlik hizmetinden sayılacak. 

Sözleşmeli subay veya sözleşmeli astsubayların ve bunların adaylarının ön sözleşme ve sözleşme sürelerinin toplamının üçte biri, uzman erbaşların sözleşme döneminde ay olarak geçen sürelerinin üçte biri, sözleşmeli erbaş ve erler ile sözleşmeli er adaylarından, ön sözleşme ve sözleşme döneminde ay olarak hizmette geçen sürelerinin de üçte biri askerlik hizmetinden sayılacak. TSK'nin ihtiyacı olan statülerde istihdam edilmek üzere temini silahaltında iken gerçekleştirilen yükümlülerin silahaltında geçirilen sürelerin tamamı da askerlik hizmetinden sayılacak. 

Sayılan hizmet süresi erbaş ve erlerin tabi olduğu hizmet süresini karşılayanlar askerlik hizmetini yapmış sayılacak. Hizmet süresini karşılamayanların eksik kalan süreleri, erbaş ve erlerin tabi olduğu hizmet süresi esas alınarak, kanun hükümlerine göre erbaş ve er olarak tamamlatılacak. 

Yedek subay veya yedek astsubay adayı olma hakkı bulunanlar, yedek subay veya yedek astsubaylığa istekli olmaları ve yedek subay adayı veya yedek astsubay adayı seçilmeleri halinde daha önceki hizmet süreleri dikkate alınmaksızın yedek subay veya yedek astsubayların hizmet süresine tabi tutulacak. 

Sözleşmesi feshedilen uzman erbaşlar ile sözleşmeli erbaş ve erlerin varsa kalan askerlik hizmeti, ilgilinin ilişiği kesilmeden, Milli Savunma Bakanlığı tarafından belirlenecek birliklerde erbaş ve er olarak tamamlattırılacak. Özel kanunlarda yer alan askerlik yükümlülüğüne ilişkin düzenlemelerden bu kanuna aykırı olanlar uygulanmayacak. 

Askerlik hizmetini yerine getiren yükümlüler ile TSK'den çeşitli nedenlerle ayrılan personel, seferberlik kaynağına alınacak. Yedek personel seferberlik ve savaş halinde ihtiyaca göre askere sevk edilecek. 

Kanunla, seferberlik kaynağında bulunan personele hangi yaş sınırına kadar yükümlülük verilebileceği de belirleniyor. 

Buna göre, yedek personelden; yedek subay ve yedek astsubaylara Emekli Sandığı Kanunu, uzman erbaşlara Uzman Erbaş Kanunu hükümleriyle belirlenen yaş sınırları esaslarına göre, erbaş ve erlere ise askerlik çağının sonuna kadar yükümlülük verilebilecek. 

Yedek personel, seferberlik ve savaş hali, olağanüstü haller ile barış şartlarında tatbikat ve eğitim için kısmen veya tamamen çağrılabilecek. Ancak tatbikat veya eğitim için çağırılmış olanların tatbikat veya eğitim süresi 45 günü geçemeyecek. Seferberlik ve savaş hali durumu ile olağanüstü hallerde bu süre Cumhurbaşkanı tarafından lüzumu kadar uzatılabilecek.   

Sefer görev emri ve tebliği

Kanuna göre, seferde görev alacak yedek personele bu görevlerinin barışta en son görev yaptığı birlik ve kurumlarca tebliğ edilecek. Birlik ve kurumlarca tebliğ edilemeyenler ile sonradan sefer görev emri verilenlerin tebliğ işlemleri askerlik şubeleri tarafından yapılacak. 

Barış döneminde tatbikat veya eğitim için askerlik şubesine çağrılan yedek personel askerlik şubesine gelerek silahaltı davetiyesini almak zorunda olacak. 

Devlet memuru olan yedek personel silahaltına alındıklarında silahaltında bulundukları sürece Devlet Memurları Kanunu gereğince izinli sayılacak. Seferberlik ve savaş hali sona erdiğinde, bu personel, barış zamanında görev yaptığı memuriyetin eşiti olan memuriyete geri dönecek. Barış döneminde seferberlik tatbikatları ve ferdi seferberlik eğitimlerine katılıp terhis edilen devlet memurları atanmış olduğu memuriyete geri dönecek. 

Yedek subay ve yedek astsubayların terfilerine ilişkin usul ve esaslar hakkında, Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu hükümleri uygulanacak. Yedek personel silahaltına alındığında askeri üniforma giymeye mecbur olacak. 

Seferberlik ve savaş halinde; silahaltına alınacak yedek personel ile muvazzaf olarak askerlik hizmetini yerine getiren yükümlülerden alt sınırı beş yıl hapis ve daha fazla hapis cezasını gerektiren suçlar hariç olmak üzere diğer bir suç ile sanık olanların yargılamaları veya mahkum oldukları cezanın infazı terhis sonrasına bırakılacak. 

Terhis sonrasına bırakılan bu süreler için dava ve ceza zaman aşımı süresi işlemeyecek. 

Seferberlik durumunda celp, sevk, katılış ve bakayalar

Seferberlik ilan edildikten sonra birliğine askerlik şubesi vasıtasıyla gitmek isteyen yedek personelin sevki, askerlik şubesi başkanlıklarının sırasıyla mahalli ve merkezi planlama kapsamında icra edeceği faaliyetler ile sağlanacak. 

Sefer görevi alan yedek personel; seferberlik ilanında, askerlik şubeleri aracılığıyla sevk edilmek isteyenler ilan saatinden başlayarak altı saat içinde en yakın askerlik şubesine başvuracak. Kendiliğinden birliğe katılmak isteyenler ise ilan saatinden başlayarak 48 saat içinde birliğe katılacak. Yurt dışında bulunanlar ise en geç altı saat içinde konsolosluk veya elçiliklere başvurarak, 48 saat içinde birliğine katılacak. 

Yabancı ülkelerde bulunanlar, bulundukları yerin elçilik veya konsolosluklarınca çağrılacak.

Seferberlik ve savaş hallerinde birliğe katılışlarda gecikme olması halinde yükümlüler mazeretlerini belgelemek zorunda olacak. Yurt içinden ve yurt dışından kanunla belirlenen süreden sonra yapılan katılışlarda mazeretlerini belgelemeyenler hakkında kanunun yoklama kaçağı, saklı ve bakayacılara verilecek cezalara ilişkin hükümleri uygulanacak. 

Seferberlik tatbikatlarına ve ferdi seferberlik eğitimlerine sevk için çağrıldıkları halde sevke ilişkin mazeretlere sahip olan yedek personel, bu mazeretlerini kanıtlayan belgeleri askerlik şubesine teslim edecek. Bunlar hakkında bakaya işlemi yapılmayacak ve mazeret bitimini müteakip yedek personel birliklerine sevk edilecek. 

Bu mazeretler dışındaki nedenlerle silahaltına çağrılıp birlikte işleme tabi olduğu kişilerin en son gönderilme tarihine kadar askerlik şubesine gelmeyenler ile askerlik şubesine gelip sevk evrakı alanlardan, kendilerine verilen yol süresi sonunda birlikte işleme tabi olduğu kişilerin en son gönderilme tarihine kadar birliğine katılmayanlar bakaya olarak kabul edilecekler ve haklarında ilgili ceza hükümleri uygulanarak eksik hizmetleri tamamlatılacak. 

Yedek personelin erteleme usul ve esasları Cumhurbaşkanlığı tarafından çıkarılan yönetmelik ile belirlenecek. 

Barış zamanı ile seferberlik ve savaş halinde sağlık durumunda değişiklik olduğunu beyan eden sefer görev emri almış yedek personel sağlık durumlarının tespiti için askerlik şubesi başkanlıkları tarafından Sağlık Bakanlığınca belirlenen en yakın yetkili sağlık kurullarına sevk edilecek ve alacakları sağlık kurulu raporuna göre işlem yapılacak. Sevk belgesini aldıktan sonra istirahat raporu alanların istirahatleri sonunda kalan hizmetleri tamamlatılacak. 

Seferberlik ve savaş halinde terhis tarihi Cumhurbaşkanınca belirlenecek. 

Bakayalar 1 Kasım 2019'a kadar başvurabilecek

Henüz fiili askerlik hizmetine başlamamış yoklama kaçağı, bakaya veya saklı olanlar, 1 Kasım 2019 tarihine kadar başvurmaları ve bedelli askerlikle ilgili belirlenen bedeli peşin ödemeleri şartıyla kuraya tabi tutulmaksızın bedelli askerlikten yararlanabilecek.

Askeralma Kanununa göre, askerlik şubeleri, kendi şubelerine kayıtlı yükümlüler hakkındaki işlemleri, diğer askerlik şubelerine kayıtlı yükümlüler için de yapacak ve neticesini ilgili askerlik şubesine bildirecek.

Kanunun uygulanmasıyla ilgili usul ve esasların belirlenmesine ilişkin yönetmelik, kanunun yayımı tarihinden itibaren 6 ay içinde Milli Savunma Bakanlığı tarafından hazırlanacak.

Kanuna göre, askerliğini uzatanlardan Hatay, Kilis, Gaziantep, Şanlıurfa, Mardin, Şırnak, Hakkari, Van, Ağrı ve Iğdır illerindeki hudut birliklerinde görev yapanlara, 7600 gösterge rakamının memur aylıklarına uygulanan katsayı ile çarpımı sonucu bulunan tutarını geçmemek üzere, Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Milli Savunma Bakanlığı tarafından birlikte belirlenecek tutarca ilave harçlık ayrıca ödenecek. Hizmetin fiilen görülmediği zamanlar için ilave harçlık ödenmeyecek. 

Kanunda öngörülen yönetmelikler yürürlüğe girinceye kadar, mevcut yönetmeliklerin, bu kanuna aykırı olmayan hükümlerinin uygulanmasına devam edilecek.

Kanunla, yedek astsubaylık statüsü ihdas edildiği için söz konusu ekleme doğrultusunda yasal uyum sağlanması amacıyla diğer mevzuatta değişiklikler yapılıyor.

Kanunun yürürlüğe girmesi durumunda uygulama alanı kalmayacak olan kanunlar da mülga ediliyor.

Mülga edilen 1111 Sayılı Askerlik Kanunu ve 1076 Sayılı Yedek Subaylar ve Yedek Askeri Memurlar Kanunu'na mevzuattaki atıfların bu kanuna yapılmış sayılmasına ilişkin düzenlemeler yer alıyor.

Kanun yürürlüğe girdiği tarihten önce, mülga Askerlik Kanunu kapsamında erteli durumda bulunan yükümlülerin, erteleme şartlarını kaybetmedikleri sürece mülga kanundaki yaş sürelerine kadar askerliklerinin ertelenmesine devam edilecek.

Askerlik hizmetine devam edenlerden Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı emrine verilenlerin sayı, istek, tercih durumları ve özlük hakları, bu kanun hükümlerine uygun olarak ilgisine göre Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından yürütülecek.

Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığının erbaş ve er ile askerlik yükümlüsü ihtiyacı, İçişleri Bakanlığınca Milli Savunma Bakanlığına bildirilecek ve bu kanun hükümleri çerçevesinde Milli Savunma Bakanlığı tarafından cumhurbaşkanı kararı ile belirlenecek süre ile karşılanacak.

Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte her ne sebeple olursa olsun, henüz fiili askerlik hizmetine başlamamış yoklama kaçağı, bakaya veya saklı olanlardan istekli olanlar, 1 Kasım 2019 tarihine kadar başvurmaları ve bu tarihe kadar bedelli askerlikle ilgili belirlenen bedeli peşin ödemeleri şartıyla kuraya tabi tutulmaksızın bedeli askerlikle ilgili hükümlerden yararlanabilecek. 

Bu kapsamda, bedelli askerlik yükümlülüğünü tamamlayanlar hakkında mülga 1111 Sayılı Askerlik Kanunu ile yoklama kaçağı, saklı ve bakayalara verilen idari para cezalarının tahsilinden vazgeçilecek. Buna ilişkin usul ve esaslar, Milli Savunma Bakanlığı tarafından belirlenecek. 

Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte askerlik hizmetine erbaş ve er olarak devam edenler arasında 6 aylık hizmet süresini tamamlayanlardan, istekli olup gerekli şartları taşıyıp talepleri kabul edilenler, 6 ay süre ile sınırlı olmak üzere askerlik hizmetine devam edebilecek.

Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte askerlik hizmet süresini tamamlayan erbaş ve erlerin terhis tarihi, bölgedeki ulaşım imkanları dikkate alınarak memleketlerine sevk edildikleri tarih olacak. 

Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte askerlik hizmet süresini tamamlayanlar ile halen muvazzaflık hizmetini yerine getirenler hakkında mülga 1111 Sayılı Askerlik Kanunu gereğince verilen idari para cezalarından ödenmemiş olanların tahsilinden vazgeçilecek. Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altı ay içerisinde muvazzaflık hizmetine başlayanlar hakkında mülga 1111 Sayılı Askerlik Kanunu ile verilen idari para cezalarından askere sevk tarihi itibarıyla ödenmemiş olanların tahsilinden vazgeçilecek.